Ένα απ’ τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει ν’ αντιμετωπίσει η σύγχρονη κοινωνία είναι αυτό των απορριμμάτων.
Παράγουμε και καταναλώνουμε όλο και περισσότερα εμπορεύματα, εξαντλώντας έτσι τ’ αποθέματα σε φυσικές πρώτες ύλες όπως πετρέλαιο, ξύλο, βωξίτη, σίδηρο κ.α. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα εμπορεύματα μόλις χρησιμοποιηθούν καταλήγουν στα σκουπίδια και μ’ αυτό τον τρόπο έχουμε χάσει όλη την ενέργεια και τις πρώτες ύλες που χρειάστηκαν για την παραγωγή τους.
Η ταφή τους στις χωματερές ή στους -κατ’ όνομα- ΧΥΤΑ- δημιουργεί μία σειρά προβλημάτων όπως μόλυνση του υπέδαφους, του υδροφόρου ορίζοντα, έκλυση δηλητηριωδών ουσιών όπως μεθάνιο, διοξίνες κ.α.
Οι γιγάντωση των πόλεων δεν αφήνει χώρο για απόθεση των σκουπιδιών και οι σημερινές γενιές «πληρώνουν» την χωρίς καμία περιβαλλοντική μελέτη και ενδιαφέρον για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις δημιουργία χώρων ταφής απορριμμάτων.
Ένας τρόπος που δοκιμάστηκε για την αντιμετώπιση της ασχήμιας του θεάματος των απορριμμάτων και των οσμών ήταν αυτή των επιχωματώσεων των χωματερών και το χτίσιμο κτισμάτων επάνω τους. Η δημιουργία όμως μεθανίου και η μετακίνησή του προς τα επάνω δημιούργησε φαινόμενα μετατόπισης των κτισμάτων αυτών.
Ένας άλλος τρόπος που δοκιμάστηκε για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η αποτέφρωση. Πολλές φορές προβάλλεται και το όφελος της παραγωγής ενέργειας και θέρμανσης απ’ την καύση. Κι αυτός ο τρόπος όμως έχει αρκετά προβλήματα. Με την καύση έχουμε μόλυνση της ατμόσφαιρας με καπνό που περιέχει τοξικές, καρκινογόνες ουσίες ακόμα κι αν παρθούν όλες οι απαραίτητες προφυλάξεις. Επίσης, έχουμε σαν κατάλοιπο της καύσης την στάχτη που κι αυτή κάπου θα πρέπει να την αφήσουμε.

Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, χρειάζεται η χάραξη μίας στρατηγικής που θ’ αντιμετωπίζει τα σκουπίδια σαν ένα πολύτιμο πόρο, που η σωστή αξιοποίησή του μπορεί να αποφέρει πολλαπλά οφέλη. Η στρατηγική αυτή προτείνει 3 λύσεις αντιμετώπισης του προβλήματος.

1. Ανακύκλωση. Εδώ βρίσκεται το πιο ελπιδοφόρο μέσο αντιμετώπισης του προβλήματος μέχρι τώρα. Ανακύκλωση είναι η διαδικασία μέσα απ’ την οποία μπορούμε να πετύχουμε την επαναχρησιμοποίηση υλικών όπως το γυαλί, χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, μέταλλο, πλαστικό, ξύλο, μπαταρίες, ηλεκτρικές & ηλεκτρονικές συσκευές, σκυρόδεμα μέχρι ολόκληρα άρματα μάχης, τραίνα & πλοία. Πολλές φορές το ανακυκλώσιμο υλικό έχει την ίδια μορφή, για παράδειγμα γυάλινες φιάλες μπορούν να γίνουν πάλι γυάλινες φιάλες και άλλες φορές διαφορετική. Σήμερα, οι επιχειρήσεις στην Ε.Ε. υποχρεούνται ν’ ανακυκλώνουν το 56% τουλάχιστον των συσκευασιών τους και μόνο στις ΗΠΑ η βιομηχανία της ανακύκλωσης απασχολεί 1,1 εκ. υπαλλήλους σε 5.600 επιχειρήσεις. Τα περισσότερα από τα σκουπίδια που παράγουμε ανακυκλώνονται. Με την ανακύκλωση κερδίζουμε περιορισμό στην παραγωγή πρώτων υλών και καθυστερούμε την εξάντληση πολύτιμων πόρων, περιορισμό στις εισαγωγές πρώτων υλών, λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή υλικού, με τ’ ανάλογα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Για την επιτυχία της ανακύκλωσης χρειάζεται η ευθύνη του παραγωγού για το προϊόν που παράγει, η διαδικασία συλλογής, αποθήκευσης και επεξεργασίας του ανακυκλώσιμου υλικού και πάνω απ’ όλα, η συνείδηση του πολίτη για την διαλογή στην πηγή του ανακυκλώσιμου υλικού.
2. Επανάχρηση. Αυτή η λύση δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα είδη των αποβλήτων και δεν είναι άλλο από την επαναχρησιμοποίηση του υλικού. Με την επαναχρησιμοποίηση τ’ απόβλητα δεν απορρίπτονται αλλά επαναχρησιμοποιούνται, δίνοντάς μας έτσι εκτός από περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη λόγο της χρησιμοποίησης του υλικού από πολίτες που δεν έχουν αγοραστική δυνατότητα.
3. Η πρόληψη. Αυτή είναι η καλύτερη λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Τα καλύτερα απόβλητα είναι αυτά που δεν έχουν παραχθεί. Με τον τρόπο αυτό, προλαμβάνουμε την παραγωγή αποβλήτων. Σιγά-σιγά αποκτά έδαφος στο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Παραδείγματα εφαρμογής είναι η κομποστοποίηση, η αποφυγή εκτύπωσης αρχείων μας και η διατήρησή τους σε ηλεκτρονική μορφή κ.α.

Αυτά τα 3 μαζί, μας δίνουν το τρίπτυχο της αντιμετώπισης του προβλήματος στο μέτρο του δυνατού πάντα: Reduce – Reuse – Recycle (Μείωση – Επαναχρησιμοποίηση – Ανακύκλωση).

Για να πετύχουμε μείωση θα πρέπει ν’ αποφύγουμε τις σπατάλες, την αγορά προϊόντων με πολλή συσκευασία. Για την επαναχρησιμοποίηση, δεν έχουμε παρά να σκεφτούμε την επισκευή και την επιδιόρθωση αντί της απόρριψης, την δωρεά, να βρούμε νέα χρήση για ένα προϊόν πριν το πετάξουμε, την αγορά προϊόντων από ανακυκλωμένες πρώτες ύλες.

Με την ανακύκλωση ακολουθούμε τα διδάγματα της φύσης. Αν παρατηρήσουμε τι συμβαίνει στη φύση, θα δούμε πως αυτό που θεωρείται απόβλητο, αποτελεί χρήσιμη πρώτη ύλη για κάποιον οργανισμό και μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται επαναχρησιμοποίηση μη επιτρέποντας να πάει κάτι χαμένο. Τα οφέλη δεν είναι μόνο η μείωση των απορριμμάτων.
Εξοικονόμηση ενέργειας. Έχει υπολογιστεί πως με την ανακύκλωση και ανάλογα με το τι είδος χαρτιού ανακυκλώνουμε και τι είδος παράγουμε, χρειαζόμαστε από 23-77% λιγότερη ενέργεια. Για το δε αλουμίνιο, η μείωση της ενέργειας αγγίζει το 95%.
Εξοικονομούμε πρώτες ύλες έχοντας και οικονομικά οφέλη απ’ την μείωση των εισαγωγών των πρώτων υλών
Μειώνουμε τον όγκο των απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές

Εμείς, στην ΚΟΙΝ.Σ..ΕΠ “Ανακυκλώνω στην πηγή” θέλουμε να δώσουμε και κάποιες άλλες διαστάσεις.
Να “ενεργοποιήσουμε” τον πολίτη μέσα απ’ τη διαδικασία της διαλογής στην πηγή. Η διαλογή του ανακυκλώσιμου υλικού γίνεται απ’ τον ίδιο που παράγει τ’ απορρίμματα, στην “πηγή” που αυτά παράγονται, και έτσι είναι πιο εύκολη η αποκομιδή τους, η δεματοποίησης τους και προώθησή τους στα εργοστάσια επεξεργασίας. Έχουμε παρατηρήσει ότι το ποσοστό του υλικού που προωθείται απ’ εμάς στα εργοστάσια επεξεργασίας αγγίζει το 98% του υλικού που συλλέγουμε. Αν οργανωθεί σωστά και ένα δίκτυο επαναχρησιμοποίησης, τότε θα φτάσουμε το 99,5%
Να συμβάλλουμε στην καλλιέργεια μιας οικολογικής κουλτούρας & συνείδησης μέσα απ’ την ενεργή συμμετοχή του πολίτη στη λειτουργία της ΚΟΙΝ.Σ..ΕΠ σαν μέλος ή σαν εθελοντής.
Να δείξουμε πως υπάρχει και “άλλος δρόμος” οργάνωσης και λειτουργίας μίας κοινωνίας, αυτός των κοινωνικών συνεταιρισμών, μέσα απ’ τον οποίο μπορούμε εμείς να λειτουργήσουμε τέτοιες επιχειρήσεις, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και να ωφελείται το κοινωνικό σύνολο κοινωνικοποιώντας τα κέρδη αντί αυτά να “ιδιωτικοποιούνται”.
Οι πολίτες, όσο πιο ενεργοί και καλά πληροφορημένοι είναι, τόσο πιο αποτελεσματικοί υπερασπιστές του κοινωνικού συμφέροντος γίνονται.

Α.Β.
Πηγές:
greendot.com.cy
http://www.wasteonline.org.uk/resources/InformationSheets/HistoryofWaste.htm#1
http://www.reallyrubbishcampaign.com/secondary/recycling-history
http://www.recyclingcenters.org/history_of_recycling.php
Οικοενέργεια
Ελληνικός οργανισμός ανακύκλωσης
Διαπολιτισμικό Ινστιτούτο Αλληλεγγύης «ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΑΙ»