Πολύ μακριά ο στόχος της ανακύκλωσης, με 18% η Ελλάδα δύσκολα θα πιάσει το 50% ως το 2020.

Η Αυστρία, η Γερμανία και το Βέλγιο ανακύκλωσαν το μεγαλύτερο ποσοστό αστικών αποβλήτων στην Ευρώπη το 2010.
Παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες χώρες τα ποσοστά ανακύκλωσης έχουν αυξηθεί ραγδαία, η Ευρώπη εξακολουθεί να σπαταλά τεράστιες ποσότητες πολύτιμων πόρων στέλνοντας τα απόβλητα στους χώρους υγειονομικής ταφής, ενώ πολλές χώρες κινδυνεύουν να μείνουν πίσω στην επίτευξη των νομικά δεσμευτικών στόχων ανακύκλωσης.
Μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ορισμένες χώρες έχουν ενθαρρύνει με επιτυχία τη δημιουργία μιας φιλοσοφίας ανακύκλωσης μέσω υποδομών, κινήτρων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού. Ωστόσο, άλλες εξακολουθούν να υστερούν, σπαταλώντας τεράστιες ποσότητες πόρων.
Συνολικά το 2010 ανακυκλώθηκε το 35% των αστικών αποβλήτων στην Ευρώπη, γεγονός που αποτελεί σημαντική βελτίωση σε σχέση με το 23% το 2001. Όμως, πολλές χώρες θα αντιμετωπίσουν εξαιρετική δυσκολία στην επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η ΕΕ για την ανακύκλωση του 50% των οικιακών και παρόμοιων αποβλήτων έως το 2020.
Οι πληροφορίες προέρχονται από μια νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) που εξετάζει τη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων, τα οποία αποτελούνται κυρίως από οικιακά απόβλητα, σε 27 κράτη μέλη της ΕΕ, την Κροατία, την Ισλανδία, τη Νορβηγία, την Ελβετία και την Τουρκία.
Παρά το γεγονός ότι πέντε χώρες έχουν ήδη επιτύχει το στόχο, οι περισσότερες από τις υπόλοιπες θα χρειαστεί να καταβάλουν τεράστιες προσπάθειες για την επίτευξή του πριν από τη λήξη της προθεσμίας.
Για παράδειγμα η Βουλγαρία και η Ρουμανία φαίνεται ότι επί του παρόντος ανακυκλώνουν μικρό ποσοστό αστικών αποβλήτων και συνεπώς για να επιτευχθεί ο στόχος μέχρι το 2020 θα πρέπει να αυξήσουν την ανακύκλωση κατά περισσότερο από 4 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί από καμία χώρα κατά την περίοδο 2001-2010.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε το ποσοστό ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων από 12% σε 39% κατά το διάστημα 2001 – 2010, ενώ στην Ιρλανδία τα ποσοστά ανακύκλωσης αυξήθηκαν από 11% σε 36% κατά την ίδια περίοδο.
Η Σλοβενία, η Πολωνία και η Ουγγαρία έχουν επίσης παρουσιάσει μεγάλη βελτίωση ως προς τα ποσοστά ανακύκλωσης από τη στιγμή της ένταξής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα ποσοστά ανακύκλωσης είναι υψηλότερα στην Αυστρία με 63%, ακολουθούμενη από τη Γερμανία (62%), το Βέλγιο (58%), τις Κάτω Χώρες (51%) και την Ελβετία (51%).
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ομάδα χωρών, οι οποίες αυξάνουν μεν τα ποσοστά τους, αλλά με αργούς ρυθμούς. Η Ελλάδα το 2001 ανακύκλωνε το 9% των στερεών αποβλήτων της, ποσοστό που σήμερα έχει διπλασιαστεί, το 18%, όμως, είναι πολύ μακριά από τον στόχο του 50% έως το 2020.
Πρόληψη
Η έκθεση αναφέρει ότι η Ευρώπη ανέρχεται με επιτυχία στην «ιεραρχία διαχείρισης αποβλήτων», αν και με βραδύτερους ρυθμούς από ό,τι απαιτεί η νομοθεσία.
Η ποσότητα των αποβλήτων στους χώρους υγειονομικής ταφής έχει μειωθεί από το 2001, ενώ η Ευρώπη έχει αυξήσει την ποσότητα των αποβλήτων που αποτεφρώνονται, λιπασματοποιούνται και ανακυκλώνονται.
Η ανακύκλωση μπορεί να μειώσει τα αέρια του θερμοκηπίου και να εξοικονομήσει πολύτιμους πόρους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ανακυκλωμένες ύλες αντικαθιστούν τις πρωτογενείς ύλες. Από τη σκοπιά του κύκλου ζωής, η αλλαγή της επεξεργασίας αστικών αποβλήτων κατά την περίοδο 2001-2010 έχει μειώσει επιτυχώς τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που προέρχονται από αστικά απόβλητα κατά 56% ή κατά 38 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου του CO2 στην ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ελβετία, αναφέρει η έκθεση.
Η εξ’ αρχής πρόληψη των αποβλήτων αποτελεί πρώτη προτεραιότητα της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα. Τα αστικά απόβλητα που παράγει κάθε πολίτης της ΕΕ μειώθηκαν κατά 3,6% κατά την περίοδο 2001-2010. Ωστόσο, αυτό μπορεί να οφείλεται στην οικονομική ύφεση• η παραγωγή αποβλήτων ανά κάτοικο ήταν σχετικά σταθερή κατά το διάστημα 2001-2007.
Τα αστικά απόβλητα που παράγει ο μέσος πολίτης της Σλοβακίας αυξήθηκαν κατά 39% μεταξύ 2001 και 2010, ενώ οι Νορβηγοί και οι Κροάτες αύξησαν τα ετήσια δημοτικά απόβλητα κατά 30 και 25% αντίστοιχα. Στον αντίποδα, η παραγόμενη ποσότητα αποβλήτων μειώθηκε σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας (μείωση κατά 18%), της Εσθονίας (17%), της Σλοβενίας (12%) και του Ηνωμένου Βασιλείου (12%).
Στη Νορβηγία, την Ιρλανδία και την Πολωνία η μεγαλύτερη μείωση του ποσοστού των αστικών αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής σημειώθηκε κατά το διάστημα 2001-2010.
Η βελτίωση των ποσοστών ανακύκλωσης οφείλεται κατά κύριο λόγο σε τάσεις στον τομέα της ανακύκλωσης των υλικών, με μικρότερη πρόοδο να παρατηρείται στην ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων.
Οι χώρες που πέτυχαν να μειώσουν τα απόβλητα που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής και αύξησαν την ανακύκλωση στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποίησαν μια σειρά από εθνικά και περιφερειακά μέσα, όπως για παράδειγμα απαγορεύσεις υγειονομικής ταφής για βιοαποδομήσιμα απόβλητα ή αστικά απόβλητα που δεν έχουν προηγουμένως υποστεί επεξεργασία, υποχρεωτική χωριστή συλλογή των κλασμάτων δημοτικών αποβλήτων, οικονομικά μέσα, όπως φόροι επί της υγειονομικής ταφής και της αποτέφρωσης και τέλη για τη συλλογή των αποβλήτων που παρέχουν κίνητρα για την ανακύκλωση.

Η διαχείριση
Η ανακύκλωση περιλαμβάνει ανακύκλωση υλικών ( όπως το γιαλί, το χαρτί, τα μέταλλα και τα πλαστικά) και παραγωγή εδαφοβελτιωτικού υλικού (compost). Ο στόχος ανακύκλωσης του 50% ισχύει για τα κράτη μέλη της ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ισλανδία.
Κάθε χρόνο, κάθε Ευρωπαίος πολίτης παράγει πάνω από 500 κιλά αστικών αποβλήτων, περισσότερο από το ένα τρίτο των οποίων πηγαίνει κατευθείαν στους χώρους υγειονομικής ταφής. Ενώ ορισμένα κράτη μέλη καταφέρνουν να χρησιμοποιούν τους πόρους αυτούς για παραγωγικούς σκοπούς, και ανακυκλώνουν ή λιπασματοποιούν περίπου το 60% των αστικών αποβλήτων τους, άλλα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη διαχείρισή τους.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Janez Potočnik συμμετείχε στις 19 Μαρτίου σε σεμινάριο υψηλού επιπέδου στις Βρυξέλλες, με σκοπό να βοηθήσει τα κράτη μέλη που υστερούν σε βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων.
Ο Επίτροπος δήλωσε τα εξής: «Πολλά κράτη μέλη εξακολουθούν να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην υγειονομική ταφή και αυτό δεν συνάδει με τις προσπάθειές μας για μια Ευρώπη που να εκμεταλλεύεται αποδοτικότερα τους πόρους. Η ταφή των απορριμμάτων μας συνιστά τεράστια απώλεια πολύτιμων υλικών και χαμένη ευκαιρία για τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας, την οικονομική ανάπτυξη και τη μείωση των επιπτώσεων των αποβλήτων στην ανθρώπινη υγεία. Υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, πρέπει να βρούμε τρόπους για να βελτιώσουμε τη διαχείριση των αποβλήτων, και να την αξιοποιήσουμε ως έναυσμα για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, μετριάζοντας παράλληλα την πίεση που ασκείται στους φυσικούς πόρους.».

Πηγές Η ΕΕ στην Ελλάδα http://ec.europa.eu/ellada, και Ευρωπαϊκός Οργανισμός
Περιβάλλοντος
http://www.eea.europa.eu/el