Ένα απ’ τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει ν’ αντιμετωπίσει η σύγχρονη κοινωνία είναι αυτό των απορριμμάτων.
Παράγουμε και καταναλώνουμε όλο και περισσότερα εμπορεύματα, εξαντλώντας έτσι τ’ αποθέματα σε φυσικές πρώτες ύλες όπως πετρέλαιο, ξύλο, βωξίτη, σίδηρο κ.α. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα εμπορεύματα μόλις χρησιμοποιηθούν καταλήγουν στα σκουπίδια και μ’ αυτό τον τρόπο έχουμε χάσει όλη την ενέργεια και τις πρώτες ύλες που χρειάστηκαν για την παραγωγή τους.
Η ταφή τους στις χωματερές ή στους -κατ’ όνομα- ΧΥΤΑ- δημιουργεί μία σειρά προβλημάτων όπως μόλυνση του υπέδαφους, του υδροφόρου ορίζοντα, έκλυση δηλητηριωδών ουσιών όπως μεθάνιο, διοξίνες κ.α.
Οι γιγάντωση των πόλεων δεν αφήνει χώρο για απόθεση των σκουπιδιών και οι σημερινές γενιές «πληρώνουν» την χωρίς καμία περιβαλλοντική μελέτη και ενδιαφέρον για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις δημιουργία χώρων ταφής απορριμμάτων.
Ένας τρόπος που δοκιμάστηκε για την αντιμετώπιση της ασχήμιας του θεάματος των απορριμμάτων και των οσμών ήταν αυτή των επιχωματώσεων των χωματερών και το χτίσιμο κτισμάτων επάνω τους. Η δημιουργία όμως μεθανίου και η μετακίνησή του προς τα επάνω δημιούργησε φαινόμενα μετατόπισης των κτισμάτων αυτών.
Ένας άλλος τρόπος που δοκιμάστηκε για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η αποτέφρωση. Πολλές φορές προβάλλεται και το όφελος της παραγωγής ενέργειας και θέρμανσης απ’ την καύση. Κι αυτός ο τρόπος όμως έχει αρκετά προβλήματα. Με την καύση έχουμε μόλυνση της ατμόσφαιρας με καπνό που περιέχει τοξικές, καρκινογόνες ουσίες ακόμα κι αν παρθούν όλες οι απαραίτητες προφυλάξεις. Επίσης, έχουμε σαν κατάλοιπο της καύσης την στάχτη που κι αυτή κάπου θα πρέπει να την αφήσουμε.

Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, χρειάζεται η χάραξη μίας στρατηγικής που θ’ αντιμετωπίζει τα σκουπίδια σαν ένα πολύτιμο πόρο, που η σωστή αξιοποίησή του μπορεί να αποφέρει πολλαπλά οφέλη. Η στρατηγική αυτή προτείνει 3 λύσεις αντιμετώπισης του προβλήματος.

1. Ανακύκλωση. Εδώ βρίσκεται το πιο ελπιδοφόρο μέσο αντιμετώπισης του προβλήματος μέχρι τώρα. Ανακύκλωση είναι η διαδικασία μέσα απ’ την οποία μπορούμε να πετύχουμε την επαναχρησιμοποίηση υλικών όπως το γυαλί, χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, μέταλλο, πλαστικό, ξύλο, μπαταρίες, ηλεκτρικές & ηλεκτρονικές συσκευές, σκυρόδεμα μέχρι ολόκληρα άρματα μάχης, τραίνα & πλοία. Πολλές φορές το ανακυκλώσιμο υλικό έχει την ίδια μορφή, για παράδειγμα γυάλινες φιάλες μπορούν να γίνουν πάλι γυάλινες φιάλες και άλλες φορές διαφορετική. Σήμερα, οι επιχειρήσεις στην Ε.Ε. υποχρεούνται ν’ ανακυκλώνουν το 56% τουλάχιστον των συσκευασιών τους και μόνο στις ΗΠΑ η βιομηχανία της ανακύκλωσης απασχολεί 1,1 εκ. υπαλλήλους σε 5.600 επιχειρήσεις. Τα περισσότερα από τα σκουπίδια που παράγουμε ανακυκλώνονται. Με την ανακύκλωση κερδίζουμε περιορισμό στην παραγωγή πρώτων υλών και καθυστερούμε την εξάντληση πολύτιμων πόρων, περιορισμό στις εισαγωγές πρώτων υλών, λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή υλικού, με τ’ ανάλογα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Για την επιτυχία της ανακύκλωσης χρειάζεται η ευθύνη του παραγωγού για το προϊόν που παράγει, η διαδικασία συλλογής, αποθήκευσης και επεξεργασίας του ανακυκλώσιμου υλικού και πάνω απ’ όλα, η συνείδηση του πολίτη για την διαλογή στην πηγή του ανακυκλώσιμου υλικού.
2. Επανάχρηση. Αυτή η λύση δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα είδη των αποβλήτων και δεν είναι άλλο από την επαναχρησιμοποίηση του υλικού. Με την επαναχρησιμοποίηση τ’ απόβλητα δεν απορρίπτονται αλλά επαναχρησιμοποιούνται, δίνοντάς μας έτσι εκτός από περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη λόγο της χρησιμοποίησης του υλικού από πολίτες που δεν έχουν αγοραστική δυνατότητα.
3. Η πρόληψη. Αυτή είναι η καλύτερη λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Τα καλύτερα απόβλητα είναι αυτά που δεν έχουν παραχθεί. Με τον τρόπο αυτό, προλαμβάνουμε την παραγωγή αποβλήτων. Σιγά-σιγά αποκτά έδαφος στο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Παραδείγματα εφαρμογής είναι η κομποστοποίηση, η αποφυγή εκτύπωσης αρχείων μας και η διατήρησή τους σε ηλεκτρονική μορφή κ.α.

Αυτά τα 3 μαζί, μας δίνουν το τρίπτυχο της αντιμετώπισης του προβλήματος στο μέτρο του δυνατού πάντα: Reduce – Reuse – Recycle (Μείωση – Επαναχρησιμοποίηση – Ανακύκλωση).

Για να πετύχουμε μείωση θα πρέπει ν’ αποφύγουμε τις σπατάλες, την αγορά προϊόντων με πολλή συσκευασία. Για την επαναχρησιμοποίηση, δεν έχουμε παρά να σκεφτούμε την επισκευή και την επιδιόρθωση αντί της απόρριψης, την δωρεά, να βρούμε νέα χρήση για ένα προϊόν πριν το πετάξουμε, την αγορά προϊόντων από ανακυκλωμένες πρώτες ύλες.

Με την ανακύκλωση ακολουθούμε τα διδάγματα της φύσης. Αν παρατηρήσουμε τι συμβαίνει στη φύση, θα δούμε πως αυτό που θεωρείται απόβλητο, αποτελεί χρήσιμη πρώτη ύλη για κάποιον οργανισμό και μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται επαναχρησιμοποίηση μη επιτρέποντας να πάει κάτι χαμένο. Τα οφέλη δεν είναι μόνο η μείωση των απορριμμάτων.
Εξοικονόμηση ενέργειας. Έχει υπολογιστεί πως με την ανακύκλωση και ανάλογα με το τι είδος χαρτιού ανακυκλώνουμε και τι είδος παράγουμε, χρειαζόμαστε από 23-77% λιγότερη ενέργεια. Για το δε αλουμίνιο, η μείωση της ενέργειας αγγίζει το 95%.
Εξοικονομούμε πρώτες ύλες έχοντας και οικονομικά οφέλη απ’ την μείωση των εισαγωγών των πρώτων υλών
Μειώνουμε τον όγκο των απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές

Εμείς, στην ΚΟΙΝ.Σ..ΕΠ “Ανακυκλώνω στην πηγή” θέλουμε να δώσουμε και κάποιες άλλες διαστάσεις.
Να “ενεργοποιήσουμε” τον πολίτη μέσα απ’ τη διαδικασία της διαλογής στην πηγή. Η διαλογή του ανακυκλώσιμου υλικού γίνεται απ’ τον ίδιο που παράγει τ’ απορρίμματα, στην “πηγή” που αυτά παράγονται, και έτσι είναι πιο εύκολη η αποκομιδή τους, η δεματοποίησης τους και προώθησή τους στα εργοστάσια επεξεργασίας. Έχουμε παρατηρήσει ότι το ποσοστό του υλικού που προωθείται απ’ εμάς στα εργοστάσια επεξεργασίας αγγίζει το 98% του υλικού που συλλέγουμε. Αν οργανωθεί σωστά και ένα δίκτυο επαναχρησιμοποίησης, τότε θα φτάσουμε το 99,5%
Να συμβάλλουμε στην καλλιέργεια μιας οικολογικής κουλτούρας & συνείδησης μέσα απ’ την ενεργή συμμετοχή του πολίτη στη λειτουργία της ΚΟΙΝ.Σ..ΕΠ σαν μέλος ή σαν εθελοντής.
Να δείξουμε πως υπάρχει και “άλλος δρόμος” οργάνωσης και λειτουργίας μίας κοινωνίας, αυτός των κοινωνικών συνεταιρισμών, μέσα απ’ τον οποίο μπορούμε εμείς να λειτουργήσουμε τέτοιες επιχειρήσεις, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και να ωφελείται το κοινωνικό σύνολο κοινωνικοποιώντας τα κέρδη αντί αυτά να “ιδιωτικοποιούνται”.
Οι πολίτες, όσο πιο ενεργοί και καλά πληροφορημένοι είναι, τόσο πιο αποτελεσματικοί υπερασπιστές του κοινωνικού συμφέροντος γίνονται.

Α.Β.
Πηγές:
greendot.com.cy
http://www.wasteonline.org.uk/resources/InformationSheets/HistoryofWaste.htm#1
http://www.reallyrubbishcampaign.com/secondary/recycling-history
http://www.recyclingcenters.org/history_of_recycling.php
Οικοενέργεια
Ελληνικός οργανισμός ανακύκλωσης
Διαπολιτισμικό Ινστιτούτο Αλληλεγγύης «ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΑΙ»

ΚΟΙΝΣΕΠ «Ανακυκλώνω στην πηγή» σε 10 μήνες: 200 μέλη, 100 εθελοντές/ιες, 100 προμηθευτές και πάνω από 150 τόνους ανακυκλώσιμου υλικού!

Η ΚΟΙΝΣΕΠ «Ανακυκλώνω στην πηγή» σας καλεί σε ενεργό συμμετοχή
Ξεκινήσαμε τον Δεκέμβριο του 2013 ένα κοινωνικό συνεταιριστικό εγχείρημα για την ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ με διαλογή στην πηγή, στις περιοχές ΑΡΚΤΙΚΟΥ και ΡΙΟΥ, βασισμένο στην συνειδητοποίηση και στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών.
Τι πετύχαμε μέχρι σήμερα
• Πάνω από 200 πολίτες είναι μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ και πάνω από 100 εθελοντές/ιες φέρνουν στην αποθήκη μας υλικά ανακύκλωσης.
• Εντάξαμε στο πρόγραμμα ανακύκλωσης δομές της εκπαίδευσης (Πανεπιστήμιο- Σχολεία της ευρύτερης περιοχής), της διοίκησης (τμήματα της Περιφέρειας).
• Έχουν γίνει επισκέψεις-ενημερώσεις σε σχολεία και έχουν επισκεφτεί την αποθήκη μας σχολεία με εκπαιδευτικά προγράμματα.
• Πιλοτικά καλύπτουμε την ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή σε περιοχή του Αρκτικού Διαμερίσματος (γειτονιά Κορυδαλλέως).
• Πάνω από 50 επιχειρήσεις συμμετέχουν στο πρόγραμμά μας.
• Συγκεντρώσαμε μέχρι σήμερα πάνω από 150 τόνους ανακυκλώσιμου υλικού (χαρτί-πλαστικό-αλουμίνιο-λευκοσίδηρος), που θα κατέληγαν στην Ξερόλακκα, με έσοδα 12.000 ευρώ.
• Η λειτουργία μας χαρακτηρίζεται από συμμετοχή-συλλογικότητα-διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα (εβδομαδιαίες συνεδριάσεις ΔΕ, και μηνιαίες συγκλήσεις Συνελεύσεων).
• Συμμετέχουμε σε δίκτυα ενημέρωσης, οικολογικά και κοινωνικής οικονομίας.
Τα επόμενα βήματά μας
• Ολοκλήρωση του προγράμματος ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ με διαλογή στην πηγή στο Πανεπιστήμιο και στα Σχολεία.
• Επέκταση και σε άλλους χώρους της περιοχής Αρκτικού Διαμερίσματος-πρώην Δήμου Ρίου (Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο-Διοικητικές Υπηρεσίες-μεγάλες επιχειρήσεις).
• Σταδιακή ένταξη γειτονιών της περιοχής στο πρόγραμμα της ΚΟΙΝΣΕΠ «διαλογή στο σπίτι».
• Συνεργασία με τον Δήμο Πατρέων στους τομείς, ενημέρωσης των πολιτών, καλύτερης διαλογής στην πηγή και αποκομιδής ανακυκλώσιμων υλικών.
• Εκδηλώσεις σε συνεργασία και με άλλους φορείς (π.χ ΕΚΠΟΙΖΩ) δημοσιοποίησης του κοινωνικού-συνεταιριστικού εγχειρήματός μας.
Τα οικονομικά οφέλη θα διατεθούν με αποφάσεις συνελεύσεων για κοινωνικούς σκοπούς

*Γίνετε μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ *Συμμετέχετε σαν εθελοντές/ιες
*Διαδώστε παντού το ελπιδοφόρο μας εγχείρημα
*Φέρτε (Δευτ-Σάβ 8:00-16:00) τα διαλεγμένα υλικά ανακύκλωσης στην αποθήκη μας (απέναντι από LIDL Αγ. Βασιλείου)

ΠΕΟ Πατρών-Κορίνθου 33, ΤΗΛ 2610991050, anakyklwnw@gmail.com, www.anakyklwnw.wordpress.com)

Χαντζάρας Αλέξανδρος

M.Sc Περιβαλλοντολόγος

Το πιο κοινό σύστημα ανακύκλωσης είναι αυτό των μπλε κάδων που οργανώνει η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) και περιλαμβάνει συλλογή, μεταφορά, επαναχρησιμοποίηση και αξιοποίηση των αποβλήτων των συσκευασιών.

Το παραπάνω σύστημα απαιτεί την ύπαρξη Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμου Υλικού (Κ.Δ.Α.Υ.). Τα Κ.Δ.Α.Υ. είναι εγκαταστάσεις όπου μεταφέρεται το περιεχόμενο των μπλε κάδων για διαχωρισμό σε ομάδες υλικών. Εκεί τα υλικά υφίστανται δεματοποίηση ανά τύπο υλικού, επιτυγχάνοντας την κατάλληλη ποιότητα για την διάθεσή τους στην αγορά, εξασφαλίζοντας όσο το δυνατόν καλύτερη τιμή πώλησης.

Ποια υλικά απορρίπτονται στους μπλε κάδους

• Χαρτιά (κουτιά τσιγάρων, εφημερίδες, βιβλία, χαρτοκιβώτια, περιοδικά, λογαριασμούς κλπ.)

• Αλουμινένιες συσκευασίες (κουτάκια αναψυκτικών, μεταλλικά ταψάκια μιας χρήσης, μεταλλικά αντικείμενα γραφείου, κλειδιά κλπ.)

• Γυάλινες συσκευασίες (βαζάκια τροφίμων, μπουκάλια ποτών κλπ.)

• Πλαστικά αντικείμενα

• Συσκευασίες τετραπακ

• Ξύλινες συσκευασίες

 Ποια υλικά ΔΕΝ απορρίπτονται στους μπλε κάδους

• Αυτά που ανήκουν σε άλλα συστήματα ανακύκλωσης (μπαταρίες, ηλεκτρικές & ηλεκτρονικές συσκευές κλπ.)

• Οργανικά απορρίμματα (αποφάγια, υπολείμματα κήπου κλπ.)

• Βιοδιασπώμενες σακούλες, θεωρούνται συμβατικά απορρίμματα

• Μικρά χαρτάκια, εισιτήρια, σκισμένες σελίδες

• Χρησιμοποιημένες χαρτοπετσέτες, χαρτομάντιλα & αποτσίγαρα

Κανόνες ανακύκλωσης σε μπλε κάδους

• Οι σακούλες να είναι ΑΔΕΙΕΣ από τροφές & υγρά, διαφορετικά τις ξεπλένουμε ώστε να απομακρύνονται τα υπολείμματα τροφών.

• Όταν παρατηρείται επάρκεια χώρου στον μπλε κάδο, απορρίπτουμε χύμα τις συσκευασίες & ΟΧΙ σε σφιχτοδεμένες σακούλες, ώστε να εξυπηρετηθεί η διαδικασία του διαχωρισμού στο Κέντρο Διαλογής.

• Να τεμαχίζουμε τα χαρτοκιβώτια ώστε να μειώνεται ο όγκος τους.

• Συμπίεση πλαστικών μπουκαλιών.

• Αφαιρούμε τα καπάκια από τις γυάλινες συσκευασίες.

• ΝΑ ΜΗΝ απορρίπτονται σπασμένα τζάμια ή καθρέφτες, γιατί είναι επικίνδυνο για το εργατικό προσωπικό στο Κέντρο Διαλογής.

• Πλαστικές συσκευασίες από τρόφιμα ή ποτά πρέπει να καθαρίζονται ώστε να μην υπάρχουν υπολείμματα.

 Ωστόσο, οι μπλε κάδοι παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα όπως:

• Βρόμικες συσκευασίες, αυξάνουν το μικροβιακό φορτίο στα Κέντρα Διαλογής & εκτίθενται σε κίνδυνο οι εργαζόμενοι σε αυτά.

• Ύπαρξη ογκωδών αντικειμένων, όπως χαρτοκιβώτια.

• Απόρριψη ακατάλληλων υλικών, όπως υπολείμματα τροφών (αποφάγια), ρούχα, μικρά έπιπλα, αποτσίγαρα, βιοδιασπώμενες σακούλες.

• Η ύπαρξη οργανικών απορριμμάτων (αποφάγια) δημιουργεί μια έντονη οσμή με αποτέλεσμα να αποτελεί «ΑΙΤΙΑ – ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ» των Δήμων για την απόρριψη του περιεχομένου των μπλε κάδων στα απορριμματοφόρα με τα κοινά απορρίμματα.

• Απαιτείται καθημερινή συλλογή του ανακυκλώσιμου υλικού, που δύσκολα συμβαίνει λόγω προβλημάτων στην λειτουργία των υπηρεσιών καθαριότητας των Δήμων.

Όσον αφορά το πρόβλημα με τις σακούλες πρέπει να κινηθούμε ανάλογα με την περίπτωση

• Αν ο κάδος είναι κενός, αδειάζουμε μέσα τη σακούλα με τα ανακυκλώσιμα.

• Στη περίπτωση που ο κάδος είναι γεμάτος, αφήνουμε τη σακούλα πάνω στο σωρό με χαλαρό δέσιμο για να μην χυθεί το περιεχόμενο & να ανοίξει εύκολα από τον υπάλληλο στο κέντρο διαλογής.

Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα κερδίζει έδαφος ένα νέο σύστημα ανακύκλωσης που είναι η Διαλογή στη Πηγή,πουαπαιτεί ξεχωριστό κάδο ή άλλο μέσο για τη συλλογή κάθε τύπο υλικού. Αυτό σημαίνει ότι διαχωρίζουμε τα απορρίμματά μας στο σημείο παραγωγής τους και τα τοποθετούμε στον ειδικό κάδο που υπάρχει για κάθε υλικό.

Βασική προϋπόθεση για τη Διαλογή στη Πηγή είναι ο ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ για κάθε τύπο υλικού, δηλαδή η βιομηχανία που θα παραλάβει το ανακυκλώσιμο υλικό, θα το επεξεργαστεί & θα διαθέσει το παραγόμενο προϊόν στην αγορά. Επίσης, απαιτείται αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση των πολιτών με την εφαρμογή προγραμμάτων ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης, ενώ απαραίτητη είναι η διαμόρφωση ειδικών προγραμμάτων ενημέρωσης σε χώρους που διαμένουν μετανάστες για να επιτευχθεί και η δική τους συμμετοχή στην ανακύκλωση.

Η Διαλογή στη Πηγή απαιτεί μεγαλύτερες δαπάνες σε σχέση με τους μπλε κάδους λόγω περισσότερων μέσων μεταφοράς, δρομολογίων με μεγαλύτερη συχνότητα, διατήρησης σταθμών μεταφόρτωσης & αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού σε μεγαλύτερο βαθμό. Παρόλο αυτά όμως, προκύπτουν σημαντικά οφέλη μεταξύ των οποίων:

• Ανακυκλώσιμο υλικό υψηλής ποιότητας χωρίς προσμείξεις.

• Μειώνεται το ποσοστό των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ.

• Αυξάνεται το ποσοστό ανακύκλωσης για κάθε τύπο υλικού.

• Οικονομικό όφελος για τον φορέα που υλοποιεί την ανακύκλωση (Δήμος, Εταιρεία κλπ.) από την διάθεση του ανακυκλώσιμου υλικού στον αντίστοιχο αποδέκτη.

 Συνολικά, η Διαλογή στη Πηγήμειώνει το κόστος διαχείρισης απορριμμάτων για τους Δήμους, διότι μειώνει την ποσότητα απορριμμάτων που συλλέγετε & καταλήγει σε ΧΥΤΑ, εξοικονομώντας χρήματα τόσο στο κόστος συλλογής, όσο και στο κόστος διάθεσης των απορριμμάτων, ενώ προκύπτουν συνθήκες δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και προάγεται η περιβαλλοντική συνείδηση των κατοίκων που συμμετέχουν.